Γιώργης Χριστοδούλου "flâneur*

*Flâneur= Personne qui flâne (Αυτός που περιδιαβαίνει)

*Flâner= Se promener sans hâte, au hasard, en s’abandonnant à l’impression et au spectacle du moment (Περπατάω χωρίς βιασύνη, τυχαία, αφημένος στην εντύπωση και το θέαμα της στιγμής)

Κάποτε είχα πάρει τους δρόμους με ένα ημερολόγιο, μια πέννα και μια φωτογραφική μηχανή α λα μπρατσέτα. Με παλτό και κασκόλ περπάτησα την λεωφόρο St-Germain-des-Prés. Έφτασα σε ένα παριζιάνικο café, ονόματι Les Deux Magots, ενώ κάπου κοντά ήταν και το Cafe de Flore, παλιά στέκια των Apollinaire, André Breton και Oscar Wilde.
Η παραγγελία μου ήταν πάντα η ίδια: Chocolat viennois, Salade Flore ή Salade Saint Germain και Perrier.
Κι έγραφα, έγραφα, έγραφα.
Αργότερα... βόλτες, βόλτες, βόλτες.
Καθισμένος σε παγκάκια στις όχθες του Σηκουάνα έβλεπα τα ερωτευμένα ζευγάρια να περπατούν και να περνούν από μουσικούς κι άλλους καλλιτέχνες και μου φαινόταν σαν να ζούσα παλιά ασπρόμαυρη Γαλλική ταινία. Στιγμές ονειρευόμουν ότι εκείνα τα απογεύματα θα ζούσα κι εγώ αυτόν τον έρωτα που θα τελείωνε αργά τη νύχτα στον σταθμό του τραίνου μέσα σε σύννεφα ατμών καθώς το τραίνο θα αναχωρούσε και κάπου θα ακουγόταν μια μελωδία του Ραχμάνινοφ.
Στην Βαρκελώνη το σενάριο ήταν το ίδιο. Βόλτες με το ημερολόγιο και την φωτογραφική στα ντιζαϊνάτα καφέ, τα μαγαζιά και στα κτήρια που παραμένουν αρχιτεκτονικά κεντήματα.
Για ώρες δεν είχα καμία επικοινωνία με φίλους, γνωστούς και οικογένεια. Χαμένος στα πλακόστρωτα δρομάκια βόλταρα σε άλλες εποχές στο Barri Gòtic και Las Ramblas κι ένωσα αυτήν την μυστικιστική γαλήνη στην Sagrada Familia και στον επιβλητικό καθεδρικό ναό, La Seu.
Στο κάστρο του Montjuïc, ο καταλανικός άνεμος φυσούσε καθώς ο Gaudí  κι ο Miró μου έκλειναν το μάτι από "'κει κάτω".
Κατακλυσμός αναμνήσεων και συναισθημάτων.
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. 
Και φέτος, ξαφνικά με το flâneur* του Γιώργη...
"στον αέρα που σηκώνεται βλέπω τ' όνειρο μου να ζωντανεύει..." [ξανά...]
[...στην Βαρκελώνη και στο Παρίσι...]
Ζήστε το κι εσείς!

ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΜΑΙΡΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΡΑ

Χτες βράδυ, μαζευτήκαμε στο οικείο και φιλόξενο ΑΛΑΣ, στον Κεραμεικό, η παρέα. Περνάμε καταπληκτικά, όπου κι αν πάμε, ό,τι και να κάνουμε μαζί, αυτή η παρέα. Έχουμε δέσει. Έχουμε άριστη χημεία μεταξύ μας, με αλυσιδωτές αντιδράσεις  απρόβλεπτες και μοναδικές. Θα κρατήσει χρόνια αυτή η κολόνια και θα πάει πολύ μακριά ετούτη η βαλίτσα.

Ο Πάνος Χατζηκουτσέλης, η Κατερίνα Μαντέλη και η Μαρία Κανελλοπούλου, έστησαν μια χαριτωμένη, νοσταλγική και διασκεδαστική «παρεΐστικη» παράσταση, με τη μουσική συνεργασία του Διαμαντή Καλαφατιάδη. «Από τη Νέα Γυναίκα στη Μαίρη Παναγιωταρά», την ονομάσανε και ήταν, όντως, όνομα και πράμα!

Τραγουδήσαμε ξανά, τα τραγούδια που σιγομουρμουρμουρίζαμε με τον παππού, τη γιαγιά και με τους γονείς μας. Αυτά τα διαχρονικά «παλιακά», άλλοτε επαναστατικά, άλλοτε τσαχπίνικα και εντελώς ερωτικά!

Δεν είναι πολλά τα χρόνια που η Νέα Γυναίκα κέρδισε το δικαίωμα να ψηφίζει και σφυρίζει και να καπνίζει, το οποίο δικαίωμα της άνοιξε δρόμους πολλούς πολλαπλασιάζοντας τις υποχρεώσεις της σε βαθμό Μαίρης Παναγιωταρά!

Π.Κ.Β.

10-03-2011

© Peggy Carajopoulou-Vavali 2011

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ (The King's Speech)

Υπήρχε λόγος σοβαρός που ήταν ο βασιλιάς χλιαρός…

της Ειρήνης Βεργοπούλου

Απολαμβάνοντας χωρίς ενοχές μια ταινία σαν μυρωδικό τσάι, με άρωμα ιστορικό.

Η αφίσσα της ταινίας

“Πώς τολμάς να αποκαλείς τους γιατρούς μου ηλίθιους;;….Τους έχω χρήσει Ιππότες!!”

“Αυτό απλά επισημοποιεί την κατάστασή τους”

Γεώργιος ο ‘Εκτος και η σύζυγός του Ελισσάβετ.

Αυτή είναι μια από τις πολλές βιτριολικές και ευφυέστατες στιχομυθίες, σε ελεύθερη δική μου μετάφραση, μεταξύ του Δούκα της Υόρκης, που έμελλε να γίνει ο Βασιλιάς Γεώργιος ο ‘Εκτος της Μεγάλης Βρετανίας, και του καινούργιου λογοθεραπευτή του Λάιονελ Λογκ, στην ταινία ” Ο Λόγος του Βασιλιά”.

Βγήκα από την αίθουσα με κάποιο είδος ενοχής : πώς είχα συγκινηθεί τόσο με μια ταινία που μοιάζει εξόφθαλμα φιλομοναρχική ως προς τη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας, τη στιγμή που δεν είμαι και ιδιαίτερα φαν του θεσμού της μοναρχίας, όπου και αν υφίσταται;

Φυσικά γρήγορα έδωσα την απάντηση στον εαυτό μου : Είναι ένα έργο κομψοτέχνημα,σαν ένας πίνακας ζωγραφικής των τελών του 19ου αιώνα, με μουντά χρώματα και εκφραστικά πρόσωπα, αλλά που κυριαρχεί εκεί μέσα ο Λόγος, με την απουσία του και την παρουσία του, με τη δυσκολία της εκφοράς του αλλά και με τη συμβολική δύναμή του.

‘Ενα σενάριο πανέξυπνο, που κάθε δεύτερη γραμμή είναι και μια παμπόνηρη και υπαινικτική ατάκα. Και επίσης, αναφορά στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, στην έναρξη του Β’ παγκόσμιου πόλεμου, όπου εμείς οι μεταγενέστεροι πολύ λογ-ικά θα συγκινηθούμε, αφού ξέρουμε τί τραγωδία επακολούθησε , και με ανακούφιση ξέρουμε ότι εδώ τουλάχιστον, είμαστε με τους ‘καλούς’.

Ο Εδουάρδος και η Γουώλις.

Το ότι ο Βασιλιάς Γεώργιος ο ‘Εκτος ήταν υπερβολικά βραδύγλωσσος και υπέφερε από αυτό, δεν το ήξερα. Αυτό που ξέρουμε γενικά, είναι ότι ανέβηκε στο θρόνο επειδή ο αδελφός του, που είχε γίνει για λίγο βασιλιάς, ως Εδουάρδος ο ‘Ογδοος, παραιτήθηκε το 1936, γιατί δεν μπορούσε να αποχωριστεί ( αν πιστέψουμε την επίσημη εκδοχή) την αγαπημένη του, την μάλλον ασχημούλα αλλά καταφερτζού, αμερικανίδα κοσμική Γουώλις Σίμπσον. Δεν περάσαν βέβαια και άσχημα στο υπόλοιπο της ζωής τους : ζούσαν στη χλιδή σαν κοσμικοί μέχρι τα γεράματά τους. Η Γουώλις, συνήθιζε να λέει, “δεν γίνεται να είσαι υπερβολικά πλούσιος ή υπερβολικά αδύνατη”, αλλά αυτή ήταν και τα δύο.

Τέλος πάντων, από αυτό το καπρίτσιο της μοίρας, ο πρώην ‘Μπέρτι’ ανεβαίνει στο θρόνο μετά την παραίτηση του Εδουάρδου, για αυτό και η Ελισσάβετ η Β’, η κόρη του, είναι εδώ και 50+ χρόνια βασίλισσα και ο Κάρολος (αιώνιος) διάδοχος, αλλιώς θα ήταν απλά πρίγκηπες.

Ο Φερθ στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας.

Στην ταινία, που τη σκηνοθέτησε ένας νέος άνθρωπος, ο Τομ Χούπερ, 38 ετών, και το σενάριο το έγραψε ο 73χρονος Ντέηβιντ Σήντλερ, ο μετέπειτα Βασιλιάς θα καταφύγει, απελπισμένος από την ανικανότητα των άλλων γιατρών να θεραπεύσουν τον τραυλισμό του, που του δημιουργούσε μεγάλο πρόβλημα στις δημόσιες εμφανίσεις, σε έναν εκκεντρικό λογοθεραπευτή, τον Αυστραλό Λάιονελ Λογκ, και θα αφεθεί στα χέρια του τελικά, πιο πολύ και σαν ψυχοθεραπεία. 

Ο Λάιονελ Λογκ.

Ο Κόλιν Φερθ, ‘απωθημένη αγάπη’ της ‘Μπρίτζετ Τζόουνς’, και περσινός σπουδαίος ‘Σινγκλ Μαν’, ανεβάζει και τοποθετεί πλέον τον εαυτό του στο σκαλοπάτι με τους σπουδαιότερους κινηματογραφικούς ηθοποιούς των ημερών μας, ερμηνεύοντας με πιστότητα, λεπτομέρεια, και μεγάλη εσωτερικότητα τη φιγούρα του μονάρχη. Είδα επίκαιρα της εποχής εκείνης στο Διαδίκτυο, και έμεινα…άφωνη παρατηρώντας πόσο κατάφερε ο Φερθ να αποδώσει τη δυσκολία στην άρθρωση, πώς μιμήθηκε τις αναπνοές και την κίνηση των ματιών, που είχε όντως ο Γεώργιος.

(Η μοίρα του Γεώργιου του ‘Εκτου ήταν να πρέπει να είναι στο τιμόνι της αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Β’ παγκόσμιου πόλεμου, οπότε και συνέχισε να εμψυχώνει το λαό με της ομιλίες του. Επίσης στη διάρκεια της βασιλείας του διαλύθηκε η αυτοκρατορία και έγινε Κοινοπολιτεία. Το βάρος των ευθυνών κατέστρεψε την υγεία του και πέθανε νέος, το 1952).

Ο Τζέφρυ Ρας.

Παρέα στον Φερθ, ο φοβερός και τρομερός Τζέφρυ Ράς, ο λατρεμένος μας ημι-σχιζοφρενής πιανίστας του “Σολίστα”, ο συγκλονιστικός Μαρκήσιος ντε Σαντ του “Κουίλς”, ο Μπαρμπόσα των Πειρατών της Καραιβικής. ‘Ηρθε πάλι η ώρα του να ξαναχτυπήσει, να μας ξαναεντυπωσιάσει, ως Λάιονελ Λογκ, που με ανορθόδοξες μεθόδους θα τον καταφέρει να αποδίδει κάπως φυσιολογικά το λόγο του, στην νέα εποχή των ΜΜΕ, όταν με το ραδιόφωνο, ο Βασιλιάς έπρεπε να ακούγεται σε όλη την αυτοκρατορία. Αναμέτρηση ερμηνευτική τεράστια, οι δυό τους, μέσα στο Αββαείο του Ουέστμίνστερ, πριν την ενθρόνιση. Βαθιά ανθρώπινος ο Ρας, με εκείνα τα γερτά βλέφαρα που καλύπτουν άπειρες αποχρώσεις συναισθημάτων πάνω στα μπλε μάτια, με έφερε σχεδόν στα δάκρυα καθώς σαν μαέστρος καθοδηγούσε τον μονάρχη στο πώς θα έβγαζε τον κρίσιμο λόγο του στους υπήκοους της αυτοκρατορίας, με την κήρυξη του πολέμου.

Συμπαραστάτριά τους, η χαμαιλέων Χέλενα Μπόναμ Κάρτερ, ένα μπιμπελό από ατσάλι, στο ρόλο της συζύγου του βασιλιά, που ρυθμίζει τα πάντα στον οίκο της με λεπτό σνομπισμό και καλυμμένη αποφασιστικότητα, η μετέπειτα Ελισσάβετ επίσης, σύζυγος του βασιλιά, και που ξέρουμε ότι έζησε ως τα 101 χρόνια της, δημοφιλής ως Queen Mum, εκείνη η μινιόν γριούλα με τα γραφικά καπέλα, που βλέπαμε παρούσα σε όλες τις παλατιανές εκδηλώσεις.

Ο Ντέρεκ Τζάκομπι ως Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπιουρι.

Υπάρχει όμως και ενας άλλος, πολύ σημαντικός, μέρος και αυτός του ανσάμπλ εξαίρετων Βρετανών ηθοποιών που σαν κορώνες στολίζουν το στέμμα αυτής της ταινίας. Είναι ο Ντέρεκ Τζάκομπι, ο μεγάλος θεατρικός ηθοποιός, που υποψιάζομαι, ότι δεν είναι τυχαίο που τον επέλεξαν να παίξει σε αυτήν ταινία, στο ρόλο του Αρχιεπίσκοπου του Καντέρμπερι, αυτός, που είχε τόσο διακριθεί στα 70ς παίζοντας τον τραυλό αυτοκράτορα Κλαύδιο στη σειρά του BBC.

Προφανώς πάνε να σαρώσουν στα ‘Οσκαρ, χωρίς να σημαίνει κάτι τρομερό αυτό. ‘Ομως, όπως έλεγα σε έναν φίλο μου, δεν είναι ανάγκη να αγαπάμε τις ταινίες μόνο, που είναι πάρα πολύ μπροστά, που κάνουν τομές στο σινεμά, που θα τις βλέπουν και σε εκατό χρόνια και θα τις προσκυνούν. Μπορούμε να αγαπάμε και κάποια κεντήματα, όπως αυτήν, που δεν είναι μεγαλοφυείς, αλλά όμως είναι ευφυείς και όμορφες, σαν μια ήρεμη βόλτα που σε συγκινεί, χωρίς να είναι η συγκλονιστική περιπέτεια. ‘Ισως γιατί και αυτά τα ‘ταπεινά’ κομψοτεχνήματα μας έχουν λείψει.

* * * Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στις 22 Φεβρουαρίου 2011, στο μπλογκ της Ειρήνης Βεργοπούλου.  Το αναδημοσιεύουμε στο Πάω Βλέπω Γράφω με την ευγενική συγκατάθεση της συγγραφέως.

Ο ΜΑΥΡΟΣ ΚΥΚΝΟΣ (The Black Swan)

ή Το Κύκνειο Άσμα με μία άλλη έννοια.

Εκπληκτικός ο "Μαύρος Κύκνος". Ψυχολογικό θρίλερ του Ντάρεν Αρονόφσκι στα καλύτερά του! Μου έφερε μνήμες από την "Carrie" [Έκρηξη Οργής](1976) του Μπράιαν Ντε Πάλμα και τα "Μάτια της Λώρα Μαρς" (1978) του Ίρβιν Κέρσνερ. Έχει αυτό το "evil" στοιχείο, το σκοτεινό, που καραδοκεί παντού. Είναι στον χώρο μας, στο περιβάλλον, στο υποσυνείδητο. Αυτό που κάνει το αντικειμενικό και το υποκειμενικό να γίνουν ένα συνονθύλευμα ψυχολογικής σύγχυσης και καταιγίδας. Και ο φίλος μας ο Ντάρεν κατάφερε να το αποτυπώσει στο κινηματογραφικό φιλμ.

Θυμήθηκα και τον "Θάνατο στη Βενετία" του Λουκίνο Βισκόντι. Γιατί; Γιατί το να καταλάβει κανείς την τέχνη, είναι σαν να σκαλίζει να βρει εξηγήσεις για τα μυστήρια του σύμπαντος; Πού ξεκινάει η τελειότητα και που ολοκληρώνεται το καλλιτεχνικό έργο; Ο Άσενμπαχ στην ταινία λέει ότι είναι τη στιγμή που έρχεται ο Θάνατος. Λέτε να είναι έτσι; Γι'αυτό πέθανε ο Μάλερ μετά από εννιάμισι συμφωνίες; Κι ο Μπετόβεν; Τι σημασία έχει αν είσαι συνθέτης, χορογράφος ή μπαλαρίνα; Έρχεται το χάος, το τέλος, το απόλυτο κενό μόλις φτάσει κανείς το Απόλυτα Τέλειο; Η υπαρξιακή κρίση στο έπακρον.

Λάτρεψα την ερμηνεία της Νάταλι Πόρτμαν. Να το πάρει το Όσκαρ!

Η Μπάρμπρα Χέρσεϊ έχει τον πιο σκοτεινό ρόλο όμως. Είναι η ενσάρκωση της τρέλλας του ανολοκλήρωτου. Δείτε και τη μητέρα στο "Carrie".

Ο Βινσάν Κασέλ, σαδιστικά μαγευτικός στον ρόλο του.

Θα πω όμως ότι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της ταινίας είναι οι δυο συνθέτες της μαγευτικής μουσικής από την οποία ξεκίνησαν όλα, ο Τσαϊκόφσκι με την "Λίμνη των Κύκνων" του κι ο Κλιντ Μανσέλ που συνθέτει την αυθεντική μουσική της ταινίας.

Την ταινία θα την έβλεπα ξανά κυρίως για το εκπληκτικό εκείνο πλάνο λίγο πριν το τέλος της ταινίας. Απερίγραπτο, πανέμορφο, συγκλονιστικό. Όσοι την είδατε, θα ξέρετε σε ποιο αναφέρομαι.

Το σινεμά σε απογείωση! Πτήση στους σκοτεινούς ουρανούς στις ψυχές των χαρακτήρων του έργου κι ένα κινηματογραφικό pas de deux με αρχιχορευτές το Σινεμά και τον Θεατή. Αξίζει!

ΦΩΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΑ

6 Ιανουαρίου, η μεγάλη γιορτή των Επιφανίων. Η μέρα που ο Θεός εφάνη και εφώτησε τον άνθρωπο. Δεν είμαι θρήσκα. Είμαι ένθεη, όπως όλοι οι άνθρωποι και το παραδέχομαι, κατανοώντας το, κατά το δυνατό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το παραδέχονται, φανερά, τουλάχιστον. Το ίδιο κάνει. Φανερός ή κουκουλωμένος από τους φόβους και τις πεποιθήσεις μας, ο Θεός, είναι Πανταχού  Παρών συνεχώς. Είτε το θέλουμε και το επιτρέπουμε, είτε όχι. Όταν το επιτρέπουμε και το επικοινωνούμε, έχουμε Θεοφάνεια στην καθημερινότητά μας. Άλλοι αυτή την κατάσταση την ονομάζουν θαύμα, άλλοι συγχρονικότητα, άλλοι επικοινωνία. Όπως και να’ ναι, το ίδιο κάνει.

Φέτος, πήγαμε στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που βρίσκεται στου Ψυρρή και είναι πανέμορφη! Χτίστηκε, όπως είδα γραμμένο με σκαλιστά γράμματα, πάνω από την είσοδο, το 1845. Οι εικόνες και οι τοιχογραφίες που την κοσμούν δεν είναι Βυζαντινής τεχνοτροπίας. Από την Αναγεννησιακή σχολή δείχνουν να είναι επηρεασμένοι οι, ή ο αγιογράφος. Αυτό μ’ εντυπωσίασε και ρώτησα τον ιερέα, μετά το τέλος της λειτουργίας και του Αγιασμού των Υδάτων στον όμορφο περίβολο. Αυτός, λοιπόν ο ναός, χτίστηκε επί βασιλείας του Όθωνα και υπήρξε η πρώτη Μητρόπολη της Αθήνας μετά την Επανάσταση του ’21. Είναι ένα αρχιτεκτονικό και αγιογραφικό κόσμημα στην καρδιά της Αθήνας, για την ύπαρξη του οποίου, μέχρι πριν λίγες μέρες, δεν είχα ιδέα!

Ευχάριστα εντυπωσιακό βρήκα και το γεγονός ότι το εκκλησίασμα ήταν κανονικοί άνθρωποι που γιόρτασαν με ευλάβεια και χαρά τα Φώτα, μαζί με τους δύο ιερείς, οι οποίοι λειτουργούσαν και δεν παπαγάλιζαν τις γραφές, μαζί με τους δυο υπέροχους ψάλτες και με μια αγγελικών φωνών χορωδία! Ρώτησα και γι’ αυτά. Λοιπόν, οι δυο ψάλτες, που δεν  μοιάζουν καθόλου μεταξύ τους, είναι δίδυμα αδέρφια. Οι δε χορωδοί, προέρχονται από τη Λυρική Σκηνή!

 

Π.Κ.Β.

11-01-2011

© Peggy Carajopoulou-Vavali 2011